O le a le saoasaoa o le malamalama, pe fia kilomita o saoasaoa o le malamalama

Matou te iloa o le saoasaoa o le malamalama o se saoasaoa o loʻo i ai i le natura. Ole saosaoa ole malamalama ile vacuum e masani ona fa'ailoa ile c. E fa'aaogaina i le tele o vaega o le fisiki. E tu matilatila o se taua faifai pea faaletino. E tusa ma le 299.792.458 m/s. O le saoasaoa o le malamalama e faʻaaogaina foi i le tele o tausuaga. Ioe, o le sini a tagata uma ia sili atu i le saoasaoa o le malamalama. Ae ui i lea, e leai se mea moni i tala fou o mekasini, e pei o saienitisi e o mai i lea taimi ma lea taimi i lenei lomiga, e sili atu i le saoasaoa o le malamalama, sili atu i le saoasaoa o le malamalama, pe faapea foi ua maua se vaega e sili atu le saoasaoa nai lo le malamalama. O le saoasaoa o le malamalama o se saoasaoa e 300.000 kilomita i le sekone, ma e leai se masini po o se isi lava mea e mafai ona pasia i se saoasaoa faapena i le atulaulau i le taimi nei.
O lenei saosaoa o loʻo taʻua o le maualuga o le saosaoa o le gaioiga lea e mafai ona oʻo atu i le atulaulau, e pei o photons, o lona mamafa e pei o ni vaega. O loʻo matou talanoa e uiga i se malosi e tuʻuina atu ai le mamafa o se mea ma faʻatupu ai se fanua kalave. Photons e fai ai le malamalama e leai se mamafa. E sili atu le saʻo, photons i le malologa e leai se mamafa. O le isi mea e manaʻomia mo le gaoioi o le, ioe, malosi. E pei ona lauiloa, o Albert Einstein, o se tasi o tagata sili ona atamamai i le lalolagi, na ia faia le manatu o mea ma le malosi ona e leʻi mafai ona tatou malamalama i ai e oʻo mai i le taimi nei. I lenei tulaga, o Albert Einstein moni lava na tuʻuina atu se faʻamaoniga ma le tutusa E = mc2.
E tatau foi ona iloa e uiga i le saoasaoa o le malamalama o le tele o tagata o loʻo taumafai moni e pasi. Ae ui i lea, i le manatu o le malamalama o loʻo faʻaauau pea ona gaoioi, e le mafai lava ona sili atu lenei mea, pe a mafaufau i tekinolosi a itiiti ifo i le 21st seneturi. I lenei tulaga, o le tele o saienitisi na faia talu ai nei ni suʻesuʻega ua sili atu i le saoasaoa o le malamalama, aemaise lava i le mafaufau ma le saoasaoa o mafaufauga. Ioe, e tele mea e mafai ona fenumiai pe a talanoa e uiga i le malosi o le kinetic e fesoʻotaʻi ma se saoasaoa e le vaaia i tulaga lautele. I lenei tulaga, o le mea moni e le mafai ona tuʻuina atu faʻamatalaga manino i le faʻatusatusaina o saosaoa eseese e lua e leai se kalave, pe i se isi faaupuga, e le afaina ai le kalave, pe a mafaufau i mea eseese poʻo alloys, e pei o le photon tutusa. leai se tele po'o se tele, ma o le mea moni e le mafai ona tu'uina atu se fa'amatalaga manino i le malosi i lenei tulaga. I lenei tulaga, e tatau ona galue malosi i tulaga o le tuʻuina atu o faʻamatalaga manino ma faʻamaoniga.

O le a le Saosaoa o le Malamalama?

O le saosaoa o le malamalama o se saosaoa i totonu o se vacuum e faamaumauina se mamao e 299.792.458 mita i le sekone, e tusa ma le 300.000 kilomita. E tatau foi ona iloa o le malamalama o se faʻaauau lautele lea e faʻaaogaina i le tele o faʻatusatusaga o le fisiki. Ua faatusaina i le mataitusi c ona o le upu Latina celeritas o lona uiga o le saoasaoa. Muamua, na taʻua moni lava e le faifilosofia Eleni Anamua Empedocles faapea e faatapulaa le saoasaoa o le malamalama. O Biruni, o se tasi o tagata suʻesuʻe Isalama ina ua mavae Empedocles, o le na tuʻuina atu le manatu e oʻo atu le malamalama i se nofoaga ma e tatau ona i ai se afafine patino, ua talia lenei manatu. Ina ua uma Biruni, o le na fai mai e sili atu le saoasaoa o le malamalama nai lo le leo, na amata loa Galileo i suesuega e fua ai le saoasaoa o le malamalama.
Peitaʻi, ina ua lē taulau i lenei itu, na fautua mai ai se tagata suʻesuʻe i fetu e igoa iā Ole Romer i le 1676, o le saoasaoa o le malamalama e 220.000 kilomita i le sekone. A o tuuina atu lenei fuainumera saoasaoa, na ia taʻua manino foi na ia fuaina i le 26 pasene o mea sese. I le afa lona lua o le seneturi lona luasefulu, na sili atu ona saʻo fua. I le 1950, na fuaina ai e Lewis Esen le saoasaoa o le malamalama i le 299.792.458.

E fia Km le Saosaoa o le Malamalama?

Ina ia taʻu saʻo pe fia kilomita le saoasaoa o le malamalama, o le saoasaoa o le malamalama o loʻo faʻamatalaina o le saoasaoa o le malamalama i totonu o le vacuum pe a ave uma isi galu electromagnetic. I totonu o tusi, e masani ona faʻaalia e 300 afe kilomita i le sekone. I lenei tulaga, e mafai ona tatou faia se iunite o fua manino i lenei auala, i tulaga lautele.