LOLOTO MA LE TALOSAGA I LE FOLAFOLAGA

E tusa ai ma le faʻamatalaga na faia e le World Health Organisation, sauaga faʻasaga i se tagata, kulupu poʻo se afioʻaga e ese mai i le malosiaga poʻo le pule o loʻo i ai i se tagata ma ono ono manuʻa ai, mafaufau poʻo manuʻa i le vaega ua afaina faʻalagolago i le iʻuga o le tulaga. E faʻasino i tulaga e ono mafua ai pe mafua ai manuaga faaletino pe oti. O le faʻaalia o sauaga ua faʻavasegaina i lalo o ulutala e 4: sauaga faʻaletino, faʻafitauli o le mafaufau, faʻatamaiga o le tamaoaiga, ma sauaga faʻafeusuaiga.



Mafuaaga o le sauā; E faʻavae ile tele o mea. Peitai, i le faʻaopopoina i le psychobiological mea e afaina ai le tagata i se tulaga lautele, fafo mea e afaina ai le tagata e lelei foi. Faʻatasi ai ma mafuaʻaga ua taua muamua, o se tasi o mea muamua e sau i le mafaufau o mea moni meaola. O uiga faʻasauā ma amioga faʻasauā e masani lava ona fesoʻotaʻi ma le limbic system, pito i luma ma faʻaletino laumata. O le vevesi e masani lava ona tupu mai o se taunuuga o fegalegaleaiga i le va o mea taua o le psychobiological e aafia ai le tagata ma le siosiomaga i fafo. Faʻalavelave faʻafuaseʻi poʻo ni faʻalavelave faʻafuaseʻi o loʻo tutupu mai i fausaga i le limbic system e mafai foi ona fausiaina ai se setete o le osofaʻiga. Faʻapea foi, hormonal suiga o le a tutupu ona o le endocrine faʻaletonu, o loʻo i totonu o meaola, e ono aoga i le faʻateleina o se vevesi tulaga i fafine. E faʻapena foi, inu 'ava malosi e mafua ai le faʻaititia o faʻaiuga faʻapea foi ma le taofiofia o le le puleaina o faʻatonutonu i nisi o faiʻai faiʻai, faʻateleina le agaʻi atu i sauaga. E i ai mea tau le mafaufau, o leisi mafuaʻaga ua faʻaosoina ai le agaʻi i le vevesi. Psychosocial mea e vaevaeina i lua pei atinae ma siosiomaga itu. E foliga mai o tamaiti na molimauina pe faʻaalia i sauaga i le taimi o le atinaʻeina o gaioiga a le tagata lava ia na avea ma tagata ma le faʻaosofia o le faʻasauā pe a latou matutua. O le nofo ai i siʻosiʻomaga tumutumu ma pisi e faʻateleina ai le agaʻi i sauaga, o se tasi lea o tulaga taua e faʻaosofia ai le siosiomaga. E le gata i lea, o mea taua e pei o le tau e faʻaoso ai foi. Socioeconomic mea i totonu o le mafuaʻaga o le vevesi o le mativa vaega ma faʻafitauli i le faʻagasologa o le faʻaipoipoga, le pei o le tuʻuga ma le le paleni o le tamaoaiga, faʻateleina le agaʻi i le vevesi. Aua e mafua ai faʻafitauli ma faʻaletonu i totonu o le aiga faʻavae o le tagata, e mafua ai foi le faʻateleina o le agaʻi i le vevesi i tamaiti e tutupu aʻe i sea ituaiga aiga. E mafai ona maitauina le faʻatupu vevesi ona o faʻafitauli e pei ole faʻaletonu ole pipili, faʻaletonu ole mafaufau ma le schizophrenia, ose tasi lea o mea ole mafaufau ole tasi na mafuaʻaga o le faʻatupuina o uiga faʻasauā. O lenei vevesi tulaga e mafai ona faʻasino uma atu i le tagata lava ia ma lona siʻosiʻomaga. E ui lava o le masani i vevesi e le o le mafaufau, o le faʻaosoina i sauaga e mafai ona tupu mulimuli ane, ona o le tele o faʻalavelave faʻafuaseʻi. O le tilotilo i isi mea o loʻo tupu ai le faʻatupuina o vevesi, e faʻaopopo i le faʻaogaina o fualaʻau, o le tele o faʻalavelave faʻafuaseʻi e aʻafia ai le vaega ogatotonu, e iai foʻi uiga agaʻi i tagata o loʻo fetaiaʻi ma faʻafitauli e pei ole hyperactivity male uaʻi atu ile tagata matua.

Sitete e tupu ai amioga sauā; E fesuisuiaʻi e tusa ma le tagata. Ae ui i lea, e mafai ona faʻalauteleina nei tulaga. Nei o tulaga e tutupu i ulugaliʻi faʻaipoipoga ma mafua ai sauaga i totonu o aiga. O le vevesi i totonu ma le faʻatupuina o faʻafitauli e matauina ona o suiga loloto na tutupu i le olaga o le tagata. E tupu i tulaga o le omiga ma le ita e tupu faʻamoemoe i nei tulaga. O amioga faʻasauā ma amioga faʻasauā e mafai foʻi ona maitauina i siʻosiʻomaga e toʻatele aliʻi i le 16-25 tausaga fua. I se faʻaopopoga i mea na tutupu ma tagata na mafua ai le faʻateleina o le mafaufau feteʻenaʻi i le tagata, taufaʻamataʻu poʻo le omia o tulaga, faʻapea foi ma tulaga o le faʻatupu vevesi ono tutupu i tulaga o loʻo lamatia ai le ola o le tagata.

Puipuia o sauā; O mea e aofia ai le vevesi e tatau ona iloa muamua. Talu ai o elemene e aofia ai sauāga e faʻavae i luga o faavae o meaola, sociology ma mafaufau, e tatau ona faʻamaonia nei elemene ina ia puipuia ai le faʻasauā. E mafai ona faʻatautaia suʻesuʻega e puipuia ai faʻasauā e tusa ai ma mea na fuafuaina e faʻavae i nei tulaga.



Atonu e te fiafia foi i nei mea
fa'amatalaga